บทที่1 แนวคิดการออกแบบการเรียนการสอน
การออกแบบคืออะไร การออกแบบเป็นกิจกรรมที่ต้องใช้ประสบการณ์ความรู้ และทักษะอย่างกว้างขวาง เพื่อที่จะแสวงหาทางแก้ปัญหาที่ดีที่สุดภายในข้อจำกัดที่มีอยู่ การออกแบบเกี่ยวข้องการระบุปัญหาและทำปัญหาให้กระจ่างประกอบไปด้วยการตอบสนองที่เต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์ ตลอดจนการทดสอบแก้ไขปัญหานั้น และปรับปรุงวิธีแก้ปัญหาแล้วเริ่มต้นออกแบบใหม่อีก
การออกแบบโดยทั่วไปที่ประสบความสำเร็จต้องพิจารณาปัจจัยหลายอย่างเช่น ปัจจัยที่้เ้กียวข้องกับมนุษย์ ขนาด ราคา สิ่งที่ปรากฎมา และความปลอดภัย
ส่วนการออกแบบการเรียนการสอน (instructional design) เป็นกระบวนการป้องกันด้วยการวางแผนแก้ไขปัญหาก่อนการเรียนการสอน โดยวิเคราะห์สถานการณ์ หรือเงื่อนไขการเรียนรู้อย่างเป็นระบบสมรรถภาพที่ต้องการผู้ออกแบบการเรียนรู้การสอนหคือพฤติกรรมที่มีการบูรณาการและเกี่ยวข้องกับการกลั่นกรอง การวิเคราะห์ การจัดการ การสังเคราะห์ สารสนเทศ
การออกแบบสอนตาามวิธีการเชิงความรู้ ผู้เรียนจะได้รับการคาดหวังว่า จะสามารถบอกหลักการของการออกแบบการเรียนการสอนได้ ส่วนการออกแบบการสอนตามวิธีการเชิงผลิตภัณฑ์นั้น ผู้เรียนจะได้รับความคาดหวังจะประยุกต์ใช้หลักการในการออกแบบวัสดุการเรียนการสอน (instructional materials) ได้
ส่วนการออกแบบการสอนตามวิธีการผลิตภัณฑ์ ในการออกแบบการเรียนการสอนต้องการให้ผู้เรียนไม่เพียงรู้เกี่้ยวกับการออกแบบการเรียนการสอนเท่านั้น แต่กลับผนวกการพัฒนาวัสดุการสอนเข้าไว้ด้วย ในวิธีการนี้ดิคและคาเรย์ (Dick and Carey, 1985 : 8) พบว่าเป็นสิ่งที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดในการสอนการออกแบบการเรียนการสอน
วิธีการออกแบบการเรียนการสอนโดยทั่วไป ประกอบด้วยวขั้นตอนการวิเคราะห์ การออกแบบ การพัฒนา การนำไปใช้ และการประเมินผล ดังนั้นกระบวนการของการออกแบบการเรียนการสอนจึงรวมถึง การนิยามว่า ผู้เรียนควรจะเรียนรู้อะไรจะมีวางแผนอย่างไร การเรียนรู้จึงจะเกิดขึ้นและจะกลั่นกรอง (refining) การเรียนการสอนอย่างไร จนกระทั่งบรรลุจุดประสงค์
วิธีการออกแบบการเรียนการสอน เป็นที่ยอมรับอย่างเป็นทางการจากองค์กรใหญ่ๆ เช่น กองทัพ โรงงานอุตสาหกรรมและมหาวิทยาลัย และเป็นที่ใช้กันอย่างแพร่หลายตั้งแต่อุตสาหกรรม การธนาคารไปจนถึงโรงเรียนและโรงพยาบาล การออกแบบการเรียนการสอน สามารถนำไปใช้ในการพัฒนาหลักสูตรที่มีความซับซ้อนในระบบโรงเรียนใหญ่ๆ หรือโรงเรียนระดับเล็กๆ เพื่อที่จะปรับปรุงการนำเสนอหรือปรับปรุงการเรียน (Dick and Carey, 1985 : 8)
พื้นฐานสำคัญของการออกแบบการเรียนการสอนในบทนี้ แบ่งออกเป็นเจ็ดตอน คือ ตอนแรกกล่าวถึงความต้องการในการออกแบบการเรียนการสอน ตอนที่สองนิยามการออกแบบการเรียนการสอน ตอนที่สามประโยชน์ของการออกแบบการเรียนการสอน ตอนที่สี่แบบจำลองการออกแบบการเรียนการสอนโดยทั่วไป ตอนที่ห้าบทบาทของผู้ออกแบบการเรียนการสอน ตอนที่หกงานและผลิตผลของการออกแบบการเรียนการสอน และตอนสุดท้ายเป็นสมรรถภาพของผู้ออกแบบการเรียนการสอน
ความหมายของการออกแบบ เป็นการถ่ายทอดจากรูปแบบจากความคิดออกมาเป็นผลงานที่ผู้อื่นสามารถมองเห็น รับรู้ หรือสัมผัสได้ การออกแบบต้องใช้ศาสตร์แห่งความคิดและศิลป์ร่วมกัน เพื่อสร้างสรรค์สิ่งใหม่ หรือปรับปรุงพัฒนาสิ่งเดิมให้ดีขึ้น
การออกแบบการเรียนการสอน จึงเป็นกระบวนการวางแผนการเรียนการสอนอย่างมีระบบ โดยมีการวิเคราะห์องค์ประกอบการเรียนรู้ ทฤษฎีการเรียนการสอน สื่อกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ รวมถึงการประเมินผล เพื่อให้ผู้สอนสามารถถ่ายทอดความรู้สู่ผู้เรียนผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การออกแบบการเรียนการสอนจะช่วยให้ผู้สอนวางแผนการสอนอย่างมีระบบ เพื่อให้การจัดการเรียนการสอนบรรลุจุดมุ่งหมาย และประสบความสำเร็จผู้สอนต้องพิจารณาหลักการในการออกแบบการเรียนการสอน คือ
1. การออกแบบและพัฒนาการเรียนการสอนนี้เพื่อใคร ใครเป็นผู้เรียนหรือกลุ่มเป้าหมาย ผู้ออกแบบควรมีความเข้าใจและรู้จักลักษณะของกลุ่มผู้เรียนที่เป็นเป้าหมายในการเรียนอีเลิร์นนิง
2. ต้องการให้ผู้เรียนเรียนอะไร มีความรู้ความเข้าใจ และ/หรือ มีความสามารถอะไร ผู้สอนจึงต้องกำหนดจุดมุ่งหมายของการเรียนการสอนให้ชัดเจน
3. ผู้เรียนจะเรียนรู้เนื้อหาวิชานั้น ๆ ได้ดีที่สุดอย่างไร ควรใช้วิธีการและกิจกรรมการเรียนรู้อะไรที่จะช่วยให้ผู้เรียนเรียนรู้ได้ และมีสิ่งใดที่ต้องคำนึงถึงบ้าง
4. เมื่อผู้เรียนเข้าสู่กระบวนการเรียน จะทราบได้อย่างไรว่าผู้เรียนมีการเรียนรู้เกิดขึ้น และประสบผลสำเร็จในการเรียนรู้ จะใช้วิธีใดประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน
สรุปได้ว่า การออกแบบการเรียนการสอน ควรมีการวางแผนเพื่อพิจารณาว่าผู้เรียนเป็นใคร มีคุณลักษณะพื้นฐานอย่างไร กำหนดจุดมุ่งหมายในการสอนครั้งนั้นอย่างไร จะใช้วิธีการเรียนการสอนและกิจกรรมการเรียนรู้ และวิธีการประเมินผลการเรียนอะไรบ้าง จึงจะสามารถทำให้การสอนนั้นบรรลุเป้าหมาย คือ ภายหลังเรียนแล้วรู้ เข้าใจ จดจำ นำไปใช้ ทำได้ สร้างสรรค์ สิ่งใหม่ได้เป็นต้น ดังนั้นสิ่งที่ควรพิจารณาในการออกแบบการเรียนการสอน ได้แก่ ผู้เรียน วิธีการสอนและกิจกรรมการเรียนรู้ จุดมุ่งหมาย และการประเมิน
 |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น